De Tweede Kamer is blij met de wet Centraliseren Tolkvoorziening van minister De Jonge (Volksgezondheid, Welzijn en Sport). In deze wet is geregeld dat de tolkvoorziening voor doven en slechthorenden landelijk geregeld gaat worden, en niet meer door de gemeenten. De nieuwe wet werd op 12 maart officieel aangenomen. Vanaf 1 juli 2019 worden alle tolkvoorzieningen voor mensen met een auditieve beperking centraal ondergebracht bij één loket.
De tolkvoorziening is een regeling voor doven en slechthorenden. Alle doven, doofblinden en slechthorenden in Nederland hebben recht op een aantal tolkuren per jaar. Hiermee kunnen zij een gebarentolk of schrijftolk inzetten op het werk (werkdomein), tijdens hun opleiding (onderwijsdomein) of in privésituaties zoals een ziekenhuisbezoek of een familiefeest (leefdomein).
Aanloop naar wetsvoorstel
De tolkvoorziening voor het leefdomein werd eerst uitgevoerd door de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). Toen de VNG dit niet meer centraal kon regelen, was het plan om de tolkvoorziening decentraal bij de gemeenten neer te leggen. Dat zou betekenen dat elke gemeente zelf kon bepalen hoe zij de tolkvoorziening vorm zou geven. Hiertegen kwamen de belangenorganisaties van tolkgebruikers en de beroepsverenigingen van tolken in verzet.
In april 2015 dienden Dovenschap en NBTG een notitie in bij de Tweede Kamer waarin de knelpunten in de tolkvoorzieningen werden toegelicht. Het doel van de notitie was om uiteindelijk tot één wet, één loket en één regeling te komen. Andere organisaties sloten zich aan. UWV, de uitvoerder van de tolkvoorziening, schreef een Europese Aanbesteding uit, waarbij Berengroep – de organisatie achter Tolkcontact – als beste partner hiervoor uit de bus kwam. Vanaf 1 juli 2019 worden de tolkvoorzieningen nu centraal bij één loket ondergebracht. Na 1 juli wordt verder gewerkt aan de harmonisatie van de tolkvoorziening. Dat wil zeggen dat wordt toegewerkt naar dezelfde regels en tarieven voor alle drie de domeinen: leefuren, werkuren en onderwijsuren.
Kamervragen
Op 7 maart jl. behandelde de Tweede Kamer de wet Centraliseren Tolkvoorziening en konden hierover Kamervragen aan minister De Jonge worden gesteld. Tweede Kamerleden Bergkamp (D66) en Kerstens (PvdA) gaven tijdens het debat aan positief te zijn over de wet. De overige woordvoerders sloten zich daarbij aan, maar hadden nog wel vragen over de uitvoering.
Zo vroegen VVD-fractieleden zich af of UWV wel voldoende kennis heeft van de tolkvoorziening en de doelgroep. Ook waren er zorgen dat goedwerkende ICT- en matchingssystemen, zoals het prikbordsysteem waarmee doven en slechthorenden zelf een tolk kunnen kiezen, worden stopgezet zonder een goed alternatief.
Kennis UWV
Minister De Jonge was eenduidig in zijn antwoorden op deze vragen. UWV heeft al veel kennis over de tolkvoorziening, omdat UWV dit voor een deel al uitvoert. Met het oog op het voor hen nieuwe leefdomein heeft UWV een klankbordgroep in het leven geroepen. Deze klankbordgroep bestaat uit vertegenwoordigers van belangenorganisaties voor doven en slechthorenden. Met hen werkt het UWV intensief samen. Via de klankbordgroep kunnen tolkgebruikers en tolken hun aandachtspunten en zorgen delen met UWV. UWV zal de klankbordgroep structureel betrekken bij het realiseren van het gecentraliseerde loket. Minister De Jonge gaf verder aan dat hij dit proces nauwlettend in de gaten zal houden.
Prikbordsysteem
Ook op de vraag over de stopzetting van bestaande ICT- en matchingssystemen had minister De Jonge een duidelijk antwoord: de uitvoering van de bemiddeling en declaratieafhandeling van de tolkvoorzieningen in het leef-, onderwijs-, en werkdomein is bij Berengroep in goede handen. Berengroep heeft optimale kennis van en ervaring met de tolkvoorziening en is voor tolkgebruikers en tolken een bekende en vertrouwde partij. Minister De Jonge beloofde om in gesprek te gaan met alle betrokken partijen over het gewenste prikbordsysteem.
Gebruikers van de tolkvoorziening voor het leefdomein zullen op tijd worden geïnformeerd over de overgang van de tolkvoorziening naar het UWV. Daarvoor stellen UWV en Berengroep momenteel een communicatieplan op. Ook bij het maken van dit plan worden de organisaties voor mensen met een auditieve beperking en de tolkorganisaties betrokken.
Meer informatie over de Tolkvoorziening vind je op de website van UWV.
